Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου από το χέρι μαθητή της Α΄ Γυμνασίου

                                                                                                                  Απόστολος Βλάχος

Βιβλιογραφία

• Θεολόγος (Αποστολίδης) Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης, Η "Οδύσσεια" των βιαίως αφαιρεθέντων ιερών Κειμηλίων της Εκκλησίας των Σερρών, ¨Ψυχής   Άκος¨ Κειμήλια πίστεως και πολιτισμού της Εκκλησίας των Σερρών, Σέρρες 2017, σελ. 308-310.
• Κατσαρός Β., Τα χειρόγραφα των μονών Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Παναγίας Αχειροποιήτου του Παγγαίου (Κοσίνιτσας), Η ιστορία των αριθμών, Σέρρες 1995.
• Κόκκινος Γ., Νέο Σούλι Σερρών (Σουμπάσκοϊ), Ιστορία-Λαογραφία, Σέρρες 1998.
• Μπακιρτζής Ν., Η βιβλιοθήκη της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών, οι χώροι στέγασής της, Πρακτικά Β’ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου, Οι Σέρρες και η περιοχή τους από την Οθωμανική κατάκτηση μέχρι τη σύγχρονη εποχή, τόμος Β’, Σέρρες 2013.
• Μπέγκος A., Ο ιερομόναχος Γαβριήλ Κουντιάδης, ένας αυτοδίδακτος σοφός, Σερραϊκά Χρονικά, τ. 10ος, σελ 161-168.
• Μπέγκος A., Νεοσουλιώτες Όμηροι Βουλγάρων 1917-18, Ανάτυπο από τον 15ο τόμο των Σερραϊκών Χρονικών, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Σερρών- Μελενίκου, Αθήνα 2004.
• Ούτσιου ΣΤ., Ιστορία της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών, Εκδόσεις Επέκταση, Κατερίνη 1999.
• Παπάζογλου Γ., Η Βιβλιοθήκη και τα χειρόγραφα της μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Κομοτηνή, 1993.
• Παπάζογλου Γ., Χειρόγραφα της Εικοσιφοινίσσης και του Τιμίου Προδρόμου Σερρών, στο Ινστιτούτο «IVAN DUJCEV» της Σόφιας, Θεσσαλονίκη 1990.
• Πολίτης Λ., Το βιβλιογραφικό Εργαστήριο και η Βιβλιοθήκη της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών, Σερραϊκά Χρονικά, τ. 8^ος, ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Σερρών-Μελένικου,σελ.31-55, Αθήνα 1979.
• Πούλιος Ι. κ.ά (2013). Υποστηρικτικό υλικό για τη διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας. Διεύθυνση Α/θμιας Εκπαίδευσης Σερρών. Το βιβλίο είναι διαθέσιμο και σε ηλεκτρονική μορφή: http://localhistoryserres.sites.sch.gr

• Υποστηρικτικό υλικό και σχετική βιβλιογραφία για τα βυζαντινά χειρόγραφα (υλικό γραφής, τύποι βιβλίων, γραφείς, χρώματα, όργανα γραφής, περιεχόμενο, συντήρηση κλπ.) μπορεί κάποιος να αντλήσει από τον παρακάτω σύνδεσμο: http://www.xanthi.ilsp.gr/istos/frames/eisagogi.htm

Συνέντευξη με το σεβασμιότατο Μητροπολίτη Σερρών και Νιγρίτης, κ. Θεολόγο

1) Θα σας παρακαλούσαμε να μας αφηγηθείτε με το δικό σας ξεχωριστό τρόπο την ιστορία της αρπαγής από τους Βουλγάρους των χειρογράφων και κειμηλίων της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών.

Κοιτάξτε παιδιά, είναι πραγματικά μία πολύ θλιβερή ιστορία. Δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται η κλοπή των κειμηλίων είτε από  το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, είτε από την Μητρόπολη είτε από τον παλιό Μητροπολιτικό μας ναό. Όταν λέμε κειμήλια,  εννοούμε ιερά σκεύη, εννοούμε ιερά άμφια, εννοούμε χειρόγραφα, εννοούμε βιβλία, εννοούμε χρυσόβουλα αυτοκρατορικά, εννοούμε πατριαρχικά σιγίλια. Με λίγα λόγια όλο τον πνευματικό ή πολιτιστικό πλούτο της Εκκλησίας των Σερρών. Δεν είναι δηλαδή απλά μία κλοπή του κοινού ποινικού δικαίου, να το πούμε έτσι, αλλά είναι μία κλοπή, η οποία έγινε για συγκεκριμένους στόχους και για συγκεκριμένους λόγους που έχουν να κάνουν με γεωπολιτικές στρατηγικές, οι οποίες έχουν να κάνουν με τη θεωρία της γείτονος χώρας, της Βουλγαρίας. Οι Βούλγαροι δεν θεωρούν ότι έκλεψαν από εμάς κειμήλια, επειδή θεωρούν ότι αυτός ο τόπος τους ανήκει, δηλαδή ότι έχουν κάθε ηθικό και νομικό δικαίωμα να μας τα αφαιρέσουν. Πάνω στην κλοπή χτίζουν αλυτρωτισμούς, εθνικούς αλυτρωτισμούς, και αυτό είναι το πιο σοβαρό και το πιο επικίνδυνο. Δεν είναι δηλαδή ότι απλά ήρθαν εδώ εκμεταλλευόμενοι τις τότε ιστορικές συγκυρίες και έκλεψαν κάποια πράγματα, τα οποία τα έβαλαν στα μουσεία τους. Και θα σας πω το εξής: όταν πριν από κάποια χρόνια στείλαμε μία επίσημη επιστολή ως Εκκλησία στο Πατριαρχείο Βουλγαρίας και σε επίσημους φορείς της Βουλγαρίας, μας είπαν ότι αυτά τα κειμήλια είναι κληρονομιά του Βουλγαρικού λαού. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό; Δεν είναι μια κλοπή ποινικού δικαίου, αλλά υπάρχει από κάτω ένα υπόστρωμα αλυτρωτισμού και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο και το πιο δύσκολο.  Όμως αυτό δεν αντέχει στην ιστορία, διότι η περιοχή μας εδώ ήταν πάντοτε ελληνική, διότι οι επιγραφές που υπάρχουν στα κειμήλια είναι ελληνικές, δεν είναι Βουλγαρικές, δεν είναι Σλαβικές, διότι αυτά τα κειμήλια έχουν μέσα ψυχή και ταυτότητα και η ψυχή και η ταυτότητά τους είναι ελληνική. Αυτά τα έκαναν οι πατέρες μας και τα προσέφεραν στην εκκλησία εις ένδειξη της ευλάβειας και του σεβασμού τους προς την εκκλησία και προς το Θεό. Τα βιβλία, τα κείμενα, τα χρυσόβουλα, τα αυτοκρατορικά  έγγραφα, αποδεικνύουν περίτρανα την ελληνικότητα  της περιοχής και την πίστη των Πατέρων. Αυτό ως μία απάντηση στο ερώτημα σου. Η κλοπή αυτών των χειρογράφων, αυτών των κειμηλίων αφορά σε όλη την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη κυρίως. Τα ίδια υπέστη και το Μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας, τα ίδια υπέστη και το μοναστήρι της Παγγαιώτισσας στην Καβάλα, στην Ξάνθη. Μιλάμε δηλαδή  για ένα γενικότερο σχέδιο, δεν είναι δηλαδή ένα πλιάτσικο που έγινε κάτω από συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες  υπό Βουλγαρική κατοχή. Άρα μιλάμε για ένα σχέδιο που έχει να κάνει με εδαφικές, αλυτρωτικές διεκδικήσεις. Αυτή είναι η αλήθεια ανεξάρτητα  αν την αρνούνται οι γείτονες μας. Στο εθνικό μουσείο της Σόφιας εκτίθενται κάποια από αυτά τα κειμήλια, τα οποία έκλεψαν από εδώ από την περιοχή μας. Μπαίνοντας μέσα στην είσοδο του μουσείου υπάρχει ένας τεράστιος χάρτης της μεγάλης Βουλγαρίας, όπου εδώ τα μέρη μας μέχρι το Νέστο περιλαμβάνονται στη μεγάλη Βουλγαρία. Πρόκειται περί κλοπής και μάλιστα ιδιάζουσας στη βάση ενός οργανωμένου σχεδίου, που είχε να κάνει με τον αφελληνισμό της περιοχής, που είχε να κάνει με τα γεγονότα του τέλους του 19^ου αιώνα, με τη δημιουργία της Βουλγαρικής εξαρχίας και με την προσπάθεια να αποκοπεί το κομμάτι αυτό από τον Ελληνισμό και με όχημα την εκκλησία να προσκολληθεί στο Βουλγαρικό κράτος. Να διαβάσετε ή να ανατρέξετε στο internet, να δείτε το Εξαρχικό θέμα, τι ήταν η Βουλγαρική Εξαρχία, τι σκοπούς είχαν, τι ήταν ο Μακεδονικός Αγώνας, ο οποίος είναι αυτές τις ημέρες επίκαιρος, ποιοι ήταν οι κομιτατζήδες και τι δουλειά έκαναν, τι έκαναν οι πρόγονοί μας για να διαφυλάξουν την ελληνικότητα, την αδιαμφισβήτητη ελληνικότητα της περιοχής. Οι Σλάβοι ήρθαν εδώ στην Βαλκανική τον 7^ο αιώνα, πριν όμως από αυτούς για πολλούς, πολλούς αιώνες εδώ υπήρχαν Έλληνες και ζούσαν Έλληνες. Πρέπει να ξέρετε ότι η πόλη των Σερρών μαρτυρείται από τον Ηρόδοτο ήδη από τον 5^ο π. Χ. αιώνα. Άλλοι ιστορικοί λένε ότι οι πρώτες αναφορές μαρτυρούν ένα μικρό πόλισμα στις Σέρρες από το 800, 900 ή και 1000 π .Χ. Άρα μιλάμε για μία παρουσία ελληνική πάνω από 3.000 χρόνια. Ποιος λοιπόν  έχει το δικαίωμα να διαγράψει αυτή την ιστορία στο βωμό κάποιων συμφερόντων; Η κλοπή λοιπόν των κειμηλίων έχει να κάνει με αυτή την άποψη, με αυτή την αντίληψη. Σε πρώτη φάση η κλοπή έγινε το 1917, όταν έχουμε τους Βουλγάρους και πάλι εδώ στην περιοχή των Σερρών ως κατοχική δύναμη και η δεύτερη φάση έγινε το 1941-42, όταν ήταν ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος. Οι Βούλγαροι ήτανε σύμμαχοι των Γερμανών και ως σύμμαχοί τους συμφώνησαν η περιοχή εδώ να είναι κάτω από την δική τους κατοχή. Η περιοχή μας εδώ από τον Στρυμόνα και προς τα εδώ προς την πλευρά δηλαδή της Ανατολικής Μακεδονίας ήταν κάτω από την κατοχή των Βουλγάρων. Από τον Στρυμόνα και προς την Θεσσαλονίκη υπήρχε γερμανική κατοχή, είχαν μοιράσει δηλαδή την περιοχή στα δύο. Από την μια μεριά του Στρυμόνα οι Βούλγαροι με τις θηριωδίες και τις ωμότητες τους και από τη άλλη πλευρά του Στρυμόνα προς την Θεσσαλονίκη οι Γερμανοί, οι οποίοι ήταν και αυτοί βέβαια εξαιρετικά σκληροί και αδυσώπητοι απέναντι στον τόπο και τον ελληνικό πληθυσμό. Τότε λοιπόν εκμεταλλευόμενοι οι Βούλγαροι τη δύναμη των όπλων και ότι ήταν κατοχική δύναμη έκλεψαν από την εκκλησία των Σερρών, από το μοναστήρι του Προδρόμου και από τους Αγίους Θεοδώρους και από άλλες εκκλησίες  τα ιερά αυτά κειμήλια. Αλλά να ξέρετε ότι δεν έγινε έτσι τυχαία, ούτε απρογραμμάτιστα. Η Βουλγαρία από τα τέλη του 19^ου αιώνα και κυρίως στις αρχές του 20^ου αιώνα είχε καταγράψει με διάφορους τρόπους κειμήλια τα οποία υπήρχαν εδώ. Έτσι λοιπόν, όταν είχε την εξουσία και τη δύναμη, ήξερε πού πήγαινε στοχευμένα και τι έπρεπε να πάρει. Υπήρχε ένας Τσέχος αρχαιολόγος, ο Βλαδιμήρ Σις, ο οποίος ήταν όργανο της Βουλγαρικής προπαγάνδας, πληρωμένο όργανο, ο οποίος παρουσιαζόταν ως αρχαιολόγος, δημοσιογράφος, περιηγητής και ήρθε εδώ στην περιοχή μας, κατέγραψε όλα τα κειμήλια των μοναστηριών και των εκκλησιών και παρέδωσε  τη λίστα αυτή στη Βουλγαρική κυβέρνηση. Έτσι λοιπόν, όταν ήρθαν εδώ οι Βούλγαροι ως δύναμη κατοχής ήξεραν πού και τι θα βρουν. Ήτανε δηλαδή σχεδιασμένο το έγκλημα. Φεύγοντας θα σας δώσω ένα βιβλίο να διαβάσετε περισσότερα.

2) Τα χειρόγραφα της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου που έχουν κλαπεί αποτελούν αναμφισβήτητα τεκμήρια της Ιστορίας των Σερρών και της ευρύτερης περιοχής με ανεκτίμητη ιστορική, πολιτιστική, θρησκευτική, καλλιτεχνική και συναισθηματική αξία.

α) Θα παρακαλούσαμε να μας μεταφέρετε ποιες ενέργειες έγιναν από εσάς ή τους προκατόχους σας εκκλησιαστικούς άρχοντες για να επιστραφούν στον τόπο που τα γέννησε και που δικαιωματικά ανήκουν.

Και εγώ και οι προκάτοχοί μου, κυρίως ο Μητροπολίτης Μάξιμος αλλά και άλλοι όπως ο Μητροπολίτης Κωνσταντίνος Μεγγρέλης και ο Κωνσταντίνος Καρδαμένης  ζητάμε επί  σειρά ετών με γράμματα, με επιστολές εντός και εκτός Ελλάδος στους Προέδρους, στους Πρωθυπουργούς, στους Υπουργούς Εξωτερικών, στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας, προς τον Πατριάρχη Βουλγαρίας, προς την Βουλγαρική Κυβέρνηση την επιστροφή των κειμηλίων στον τόπο τους. Γι ’αυτό και τα κειμήλια εδώ της Μακεδονίας μας έχουν ονομαστεί τα «Ελγίνεια της Βορείου Ελλάδος». Όπως δηλαδή οι Βρετανοί  μέσω του Λόρδου Έλγιν έκλεψαν τα μάρμαρα του Παρθενώνα και τώρα είναι στο Βρετανικό Μουσείο και εμείς ζητούμε να μας τα επιστρέψουν, το ίδιο ισχύει και για εδώ.

β) Τι προτίθεστε να κάνετε στο μέλλον προς αυτή την κατεύθυνση για τα «Ελγίνεια της Μακεδονίας μας» όπως εύστοχα αποκλήθηκαν και δεδομένης της πεισματικής άρνησης της γειτονικής μας χώρας να τα επιστρέψει  εκεί από  όπου βίαια αποσπάστηκαν σε καιρούς δίσεκτους  για τη χώρα μας;

Σας είπα ήδη ότι ο αγώνας είναι συνεχής και δεν έχουμε εγκαταλείψει αυτό τον αγώνα. Πρόσφατα κατά το μήνα Νοέμβριο εγώ ο ίδιος επισκέφθηκα τον Πατριάρχη της Βουλγαρίας, τον Νεόφυτο, στον οποίο έδωσα επιστολή και του έθεσα το θέμα και τον παρακάλεσα, γιατί ένα κομμάτι από αυτά τα κειμήλια βρίσκεται στο κράτος της Βουλγαρίας, αλλά ένα άλλο κομμάτι βρίσκεται στην εκκλησία της Βουλγαρίας. Τους είπα λοιπόν με απλά λόγια να κάνουν αυτοί την αρχή εφόσον λένε ότι καταλαβαίνουν το δίκιο του αιτήματος μας και να επιστρέψουν στην εκκλησία των Σερρών αυτά τα οποία έχουν ως εκκλησία. Βέβαια ο πατριάρχης μου απάντησε με πολύ ευγένεια ότι καταλαβαίνει το δίκαιο αίτημα μας αλλά το θέμα είναι πολύ περίπλοκο, γιατί περιπλέκεται και η πολιτική. Αυτό δηλαδή που σας είπα. Εμείς όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα συνεχίσουμε τον αγώνα. Μπορεί να φαίνεται ότι είναι ατελέσφορος. Αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς πρέπει να σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε, έστω και αν φαίνεται ανθρωπίνως αδύνατο. Εμείς θα κάνουμε τον αγώνα μας και από εκεί και πέρα αφήνουμε τον αγώνα μας στην κρίση της ιστορίας, της αληθείας και κυρίως στα χέρια του Θεού.

γ) Πρόσφατα ενημερωθήκαμε από το περιοδικό  Άγιος Νικήτας της Μητροπόλεώς μας (τεύχος Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου) πως σε επίσκεψή σας στο πατριαρχικό Μέγαρο της Σόφιας  επιδώσατε στον Πατριάρχη  κ. Νεόφυτο επιστολή σας, με την οποία ζητείτε την  αρωγή της Βουλγαρικής Εκκλησίας για την επιστροφή των κλαπέντων ιερών κειμηλίων από την Εκκλησία των Σερρών, κατά τα έτη 1913,1917,και 1942. Θα είχατε την καλοσύνη  να μας μεταφέρετε το γενικότερο κλίμα και τις προθέσεις των εκεί εκκλησιαστικών αρχόντων;

Ευγενής ήταν ο Πατριάρχης, ένας σεβαστικός άνθρωπος με αγάπη και τα λοιπά, αλλά η ουσία είναι αυτή που σας είπα. Αναγνωρίζουμε ότι έχετε δίκιο να έχετε την ευαισθησία, μα το θέμα είναι πολύ περίπλοκο και εμπλέκεται και η πολιτική εξουσία. Και να σας πω και τούτο, διότι εσείς είστε νέα παιδιά και το μέλλον θα είναι δικό σας. Και αυτή την στιγμή στην Βουλγαρία υπάρχουν ισχυρότατοι κύκλοι, οι οποίοι δεν έχουν απομακρυνθεί από τις ιδέες τους τις παλιές, ότι εδώ είναι τόπος δικός τους και ότι πρέπει η περιοχή μας ολόκληρη να ενσωματωθεί στη Μεγάλη Βουλγαρία, διότι οι Βούλγαροι ανέκαθεν επιζητούσαν έξοδο στη θάλασσα, στο Αιγαίο Πέλαγος. Γι’ αυτούς είναι θέμα γεωστρατηγικής σημασίας, ύψιστης σημασίας και εδώ εμείς είμαστε το εμπόδιο. Άρα λοιπόν να μην νομίζουμε ότι οι Βούλγαροι έχουν αλλάξει μυαλά. Δεν έχουν αλλάξει, απλά επειδή βρίσκονται κάτω από το κράτος μιας κρίσεως δεν μπορούν τώρα αυτό να το υλοποιήσουν. Αλλά να μην τρέφουμε  αυταπάτες ότι στο μυαλό τους παραμένουν αυτές οι ιδέες, γι’ αυτό και δεν αποδίδουν τα κλεμμένα κειμήλια, διότι όπως σας είπα πολύ απλά θεωρούν ότι είναι δικά τους, δικός τους πολιτισμός.

3) Ποια είναι η θέση σας για τα χειρόγραφα και άλλα έντυπα που έχουν επιστραφεί σύμφωνα με τη συνθήκη του Νεϊγύ και βρίσκονται σήμερα σε άλλα Μουσεία της χώρας μας; Θα μπορούσαν να επιστραφούν στο φυσικό τους χώρο κατά τα πρότυπα πολλών άλλων μοναστηριών όπως αυτό της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, του Αγίου Όρους ή τη Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο; Επισκεφτήκαμε πρόσφατα τη νέα βιβλιοθήκη της Μονής και θαυμάσαμε το χώρο και το υλικό. Είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι αντίστοιχο και με κάποια χειρόγραφα της Mονής;

Αυτό, παιδιά μου είναι ένας πόνος. Eγώ έχω κάνει κατά καιρούς κάποιες προσπάθειες, αλλά συνάντησα τοίχο. Δηλαδή, κάποια από τα βιβλία που είχαν κλαπεί επιστράφηκαν είναι αλήθεια το ’23 στη βάση της συνθήκης του Νεϊγύ, αλλά  όχι  τα πολύτιμα, όχι τα αρχαία, αλλά  τα δεύτερης  ας πούμε αξίας. Κάποια βρίσκονται στη Εθνική Βιβλιοθήκη, κάποια  βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, κάποια αντικείμενα βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη και στο αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών. Εγώ ναι, θα ήθελα να επιστραφούν,  αλλά μην πάτε μακριά. Ξέρετε ότι στη βιβλιοθήκη των Σερρών   υπάρχουν μέσα σε κιβώτια,  στην αποθήκη της βιβλιοθήκης, πολλά  βιβλία από το μοναστήρι του Τιμίου  Προδρόμου και  έχω παρακαλέσει να επιστραφούν στο μοναστήρι αντί να είναι σε αυτές τις αποθήκες και μέσα στα κιβώτια. Είναι πλούτος, είναι πράγματα τα οποία  ανήκουν στους Σερραίους.  Τέλος πάντων και να ξέρετε καμιά φορά αυτοί οι Βούλγαροι  μας το επιστρέφουν σαν αντεπιχείρημα και αυτό αδυνατίζει τον δικό  μας αγώνα. Μας λένε «πάρετε πρώτα από τις δικές σας βιβλιοθήκες  τα βιβλία και μετά να σας δώσουμε κι εμείς αυτά που πήραμε». Αυτό είναι ένα γενικότερο θέμα που έχει να κάνει με τον Αθηνοκεντρισμό, που έχει να κάνει με μια γενικότερη θεώρηση  των πραγμάτων από την πρωτεύουσα. Από την πλευρά τους βέβαια εντάξει κανείς δεν αρνείται ότι εκεί υπάρχουν οργανωμένες  δομές . Εξάλλου η γνώση ανήκει σε όλους τους ανθρώπους και δεν είναι μόνο για τους ολίγους. Η γνώση πρέπει να ανήκει σε όλους και η δυνατότητα στη γνώση είναι δημοκρατικό δικαίωμα των πολιτών. Λέμε βέβαια ότι τώρα με τις δυνατότητες της τεχνολογίας  μπορεί καθένας από το σπίτι του μέσα από το κομπιούτερ  να μπει στη βιβλιοθήκη και να τα δει αντί να τρέχει, αλλά δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα.  Ίσως τα παλαιότερα χρόνια να μην υπήρχε η δυνατότητα φιλοξενίας όπως τώρα. Τώρα όμως εδώ στη Μητρόπολή μας έγινε ένα Μουσείο, στο οποίο έχετε πάει, το Κειμηλιαρχείο. Έγινε η προσπάθεια με πολύ κόπο, με πολλά έξοδα, για να υπάρχει ο χώρος να στεγαστούν τα κειμήλια. 

4) Πώς βρίσκετε την ιδέα ενός Μουσειακού χώρου στον οχυρωματικό Πύργο (περίφημη Βιβλιοθήκη ως το 1917) με φωτογραφικό υλικό από Κώδικες, μικροφίλμ τουλάχιστον -εφόσον δεν υπάρχουν τα αυθεντικά - φωτογραφίες και αρχειακό υλικό με την εικόνα της Μονής από παλαιότερες εποχές;

Κοιτάξτε να δείτε, εγώ θα προτιμούσα τα κειμήλια να επιστραφούν στο μοναστήρι. Εκεί  υπάρχει η δυνατότητα και γίνονται τόσα έργα. Υπάρχουν οι χώροι πια να εκτεθούν, αυτό θα είναι το σωστό και το δίκαιο. Ο πύργος που υπάρχει στο μοναστήρι έξω είναι άδειος, εκεί μέσα υπήρχαν τα κειμήλια τα περισσότερα, άρα λοιπόν υπάρχουν οι χώροι. Το σωστό θα ήταν να πάνε εκεί. Εάν και πάλι αυτό είναι αδύνατον για κάποιους λόγους, ως μία εναλλακτική λύση θα ήταν καλό να δημιουργηθούν οι κατάλληλοι χώροι για να μπορούν και πάλι αυτά να εκτίθενται. Αυτά όμως θα είναι αντίγραφα δηλαδή φωτογραφίες. Ως ιδέα δεν είναι κακή, όμως το δίκαιο και το πρέπον είναι τα αυθεντικά κειμήλια να επιστραφούν στον τόπο τους.

5) Θα μπορούσε κατά την γνώμη σας να τονώσει τον τουρισμό των Σερρών η προβολή της μονής του Τιμίου Προδρόμου με έμφαση στα κλεμμένα χειρόγραφα με προσέλευση και ειδικού επιστημονικού προσωπικού;

Αυτό δεν είναι το πρώτο ζητούμενο, διότι αυτό βάζει μέσα ένα κίνητρο ολίγον δεύτερης αξίας. Το πρώτιστο κίνητρό μας είναι η δικαιοσύνη και η αλήθεια. Το ζητούμενο είναι να επιστραφούν τα κειμήλια στο φυσικό τους χώρο, είτε είναι ο ναός των Αγίων Θεοδώρων, είτε είναι το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου. Όσον αφορά το θρησκευτικό λεγόμενο τουρισμό η έκφραση αυτή είναι βέβαια της μόδας, αλλά δεν είναι σωστή, διότι στα μοναστήρια και στους ναούς δεν πάμε ως τουρίστες, πάμε ως προσκυνητές. Τα μοναστήρια και οι ναοί δεν προορίζονται για τουρισμό. Στους ναούς και στα μοναστήρια πάμε οδηγούμενοι πρωτίστως από την πίστη μας και από την ανάγκη της ψυχής μας να τραφεί και όλα τα άλλα ακολουθούν. Και τα χειρόγραφα  και τα κειμήλια και οι εικόνες έχουν ως υπόβαθρό τους την πίστη. Δεν είναι απλοί ζωγραφικοί πίνακες. Βλέπετε  εδώ πέρα ας πούμε αυτές τις αγιογραφίες, δεν είναι ζωγραφικοί πίνακες αυτοί, είναι εικόνες, είναι δηλαδή εργαλεία της πίστεως. Το ίδιο ισχύει και για τους ναούς και τα μοναστήρια. Οι ναοί και τα μοναστήρια δεν είναι τουριστικοί προορισμοί, όπως θα πάει κανείς ας πούμε στη Μύκονο, ή όπως θα πάει κανείς στον Παρθενώνα ή όπως θα πάει δεν ξέρω κι εγώ πού αλλού. Οι ναοί και τα μοναστήρια είναι τόποι λατρείας, τόποι αγιασμού, τόποι όπου ξεκουραζόμαστε πνευματικά. Η απάντησή μου λοιπόν  στην ερώτηση είναι να επικρατήσει πρώτα απ’όλα η αλήθεια και η δικαιοσύνη και μετά εξ’αυτού θα προέλθουν και όλα τα υπόλοιπα. Ωστόσο  να μην βάλουμε μπροστά το δεύτερο ή το τρίτο, διότι αυτό δείχνει μία ευτέλεια στο εγχείρημα.

6) Μοναχός και επί χρόνια βιβλιοθηκάριος της Μονής υπήρξε ο πατήρ Γαβριήλ Κουντιάδης, συντοπίτης μας, που μας άφησε πολύτιμα ιστορικά στοιχεία τόσο για το ίδιο το μοναστήρι όσο και για το χωριό μας, το Νέο Σούλι. Με ποιο τρόπο πιστεύετε εμείς ως μαθητική κοινότητα θα μπορούσαμε να τιμήσουμε την μνήμη του;

Ναι, πρώτα απ’ όλα χαίρομαι που το ξέρετε. Πρώτα απ’ όλα να μάθετε ποιος ήτανε αυτός ο Μοναχός, τι έκανε. Δεύτερον, να μιμηθείτε την ζωή του. Όχι να γίνεται μοναχοί και μοναχές εσείς, αλλά να εμπνευστείτε από τα δικά του πιστεύω. Λέει ο Άγιος  Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «τιμή αγίου μίμησης αγίου», δηλαδή τιμούμε τους Αγίους, όταν προσπαθούμε να μιμηθούμε τη ζωή τους. Έτσι λοιπόν και εσείς, αν θέλετε να τιμήσετε την μνήμη του συντοπίτη σας, να διαβάζετε για την προσωπικότητα του  και να αγωνιστείτε και εσείς να εμπνέεστε από τα ίδια ιδανικά από τα οποία εμπνέονταν και εκείνος. Αυτή είναι η καλύτερη τιμή στον συντοπίτη σας. Να είστε αντάξιοι απόγονοι ενός προγόνου σας, ο οποίος ήταν πράγματι σπουδαία προσωπικότητα. Πώς τιμάμε τους γονείς μας; Πώς τιμάτε τους γονείς σας; Όταν αγωνίζεστε να είστε όμοιοι με τους γονείς σας στα καλά. Αυτό σημαίνει τιμή.

7) Την περσινή σχολική χρονιά ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της Σερραϊκής εκκλησίας μέσα από το ραδιοφωνικό σταθμό του Ράδιο Κιβωτός, συμμαθητές μας από τη Γ΄ Γυμνασίου παρουσίασαν μέρος Εργασίας τους στην τοπική Ιστορία με θέμα τη Μετανάστευση (Οι Νεοσουλιώτες στη Διασπορά). Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα και ευχάριστη εμπειρία και θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε από κοντά σαν τον πνευματικό πατέρα και την ψυχή του όλου εγχειρήματος. Είμαστε πρόθυμοι να  το επαναλάβουμε και με τη φετινή μας εργασία στο μέλλον. Τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε ως μαθητές για να συμβάλλουμε με τον τρόπο μας στην ανάδειξη των παραπάνω θεμάτων;

Τα παραπάνω θέματα αφορούν ασφαλώς  τα όσα κουβεντιάσαμε για τα κειμήλια της Εκκλησίας των Σερρών. Κι εγώ σας ευχαριστώ που ανταποκριθήκατε σ΄αυτό το κάλεσμα. Συγκεντρώστε όλο το υλικό, δουλέψτε το και ελάτε να το παρουσιάσετε μέσα από το ραδιόφωνο. Εγώ θα σας περιμένω με πολλή χαρά και να μου πείτε πότε για να σας ακούσω.

Η Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης έχει ήδη εκδώσει ένα ευσύνοπτο και καλαίσθητο ημερολόγιο για το 2019 με την ιστορία της αρπαγής  των κειμηλίων και χειρογράφων τόσο από την Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου όσο και από το Μητροπολιτικό ναό των αγίων Θεοδώρων  από τους βόρειους γείτονές μας. Σας συγχαίρουμε και σας ευχαριστούμε πολύ που συντηρείτε στη μνήμη των Σερραίων το παρελθόν και την Ιστορία αυτού του κομματιού της μαρτυρικής και ηρωικής  Μακεδονίας μας  σε καιρούς ιδιαίτερα επικίνδυνους και δύσκολους .

Αφηγηματικό κείμενο - Η αρπαγή και η ερήμωση της μονής από τους πολύτιμους θησαυρούς της

Στις 28 και 29 Ιουνίου 1917 βουλγαρικό στρατιωτικό απόσπασμα μετά από  Έκθεση του Vladimir Sis σύλησε το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, αφαιρώντας  χειρόγραφα και κειμήλια τεράστιας ιστορικής και πολιτισμικής αξίας. Αφηγηθείτε σε ένα κείμενο που προορίζεται για την ιστοσελίδα του σχολείου σας πώς φαντάζεστε να διαδραματίστηκε η αρπαγή και η ερήμωση της μονής από τους πολύτιμους θησαυρούς της.

23 Ιουνίου 1917. Ο Γαβριήλ Κουντιάδης, ιερομόναχος στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών, είχε σηκωθεί νωρίς, όπως έκανε άλλωστε καθημερινά,  για τον Όρθρο. Το προηγούμενο βράδυ ένα κακό όνειρο τον είχε θορυβήσει. Φίδια και ερπετά είχαν, λέει,  ζώσει ολόγυρα το αγαπημένο του μοναστήρι, στο οποίο είχε αποφασίσει να αφιερωθεί πριν από εικοσι πέντε ολόκληρα χρόνια…Θυμήθηκε τότε τα λόγια του πρώτου Κτίτορα της Μονής , του Ιωαννίκιου, όταν αντίκρισε , σαν πρωτοπήγε στους πρόποδες του Μενοικίου, την  Εκκλησία του Βαπτιστή «πεπαλαιωμένην και άσκεπον, θηρίοις και ερπετοίς οικητήριον». Μα σκέφτηκε καλύτερα , είπε από μέσα του τη μονολόγιστη ευχή στον Κύριο , ζητώντας Του να απομακρύνει από τον νου του τους λογισμούς εκ του πονηρού. Μόνο την καλή σκέψη του καλού Πατέρα, Ιωαννίκιου, επέτρεψε στον εαυτό του να κρατήσει λίγο ακόμα νοερά στο μυαλό του, πριν να  πάει στη λειτουργία. Σκέφτηκε πως με τον αγαθό αυτό πατέρα που έζησε τόσα χρόνια πριν από αυτόν, τον 13^ο αιώνα, είχαν ίσως κάποια σημεία κοινά. Πρώτα από όλα την καταγωγή. Ήταν και οι δύο Σερραίοι. Αι Σέρραι… «το μέγα και θαυμαστόν άστυ» κατά τους Βυζαντινούς…Με την ιστορία την πολυκύμαντη ανά τους αιώνες. Ο Γαβριήλ ήταν, βέβαια, από το Σουμπάσκιοϊ, το Νέο Σούλι, ένα χωριό έξω από τας Σέρρας ,  με ανθρώπους νοικοκυραίους και ευσεβείς. Άλλη ομοιότητά τους θα ήταν σίγουρα η αγάπη τους για τον Θεό και το όραμά τους για το μοναστήρι. Από τα βυζαντινά χρόνια ο τόπος αυτός ήταν ακτινοβόλο κέντρο της ορθόδοξης πίστης, με πλούσια πνευματική ζωή…

Μετά τον Όρθρο ο Γαβριήλ κάθισε με τους αδελφούς του στην τράπεζα. Προσευχήθηκαν στον Κύριο να ευλογήσει το φαγητό και το ποτό τους, έκαναν τον σταυρό τους  και άρχισαν να τρώνε, δοξάζοντας τον Θεό. Εύκολα , βέβαια, θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει μια υποψία ανησυχίας στο βλέμμα τους. Φήμες που πύκνωναν τις τελευταίες μέρες , αναφέρονταν στον δόλιο ρόλο του Vladimir Sis. Τον ήξεραν. Τους είχε επισκεφθεί. Ήταν βουλγαρόφιλος τσεχικής καταγωγής. Τους είχε συστηθεί ως αρχαιολόγος και μελετητής της ιστορίας. Τον ενδιέφερε ιδιαίτερα η βυζαντινή περίοδος. Γνώστης της ελληνικής και της λατινικής γλώσσας και ιστορίας, είχε λάβει εντολή από τη βουλγαρική κυβέρνηση να καταγράψει τον ιστορικό πλούτο της Ανατολικής Μακεδονίας. Για λόγους καθαρά επιστημονικούς, ισχυριζόταν. Περνούσε από εκκλησίες  μοναστήρια και κατέγραφε κώδικες, χειρόγραφα , κειμήλια. Την προηγούμενη χρονιά, από ό,τι είχαν μάθει, είχε επισκεφθεί τους Φιλίππους. Κάποιοι τον είχαν τότε  παρουσιάσει ως «τυμβωρύχο» και δεν δίσταζαν να τον χαρακτηρίσουν ως τον νέο «Έλγιν» στα εδάφη της Μακεδονίας. Τι να πιστέψει κανείς; Πλήθαιναν πάντως τον τελευταίο καιρό  οι υποψίες  εις βάρος του Sis. Kάποιοι έλεγαν ότι ήταν εκείνος πίσω από τη λεηλασία της Εικοσιφοίνισσας. Ο ενορχηστρωτής του χρονικού της φρίκης. Όταν ο αρχικομιτατζής Πανίτσας μπήκε ένοπλος με την ομάδα του στο μοναστήρι του Παγγαίου. Κι ήταν Μεγάλη Δευτέρα, 27 Μαρτίου. Εβδομάδα των Παθών. Λένε πως έκαιγαν βιβλία  πολλά, για να νομίσουν οι μοναχοί πως καταστράφηκαν όλα τα χειρόγραφα και τα σεβάσματά τους. Παραπλανώντας έτσι τους γέροντες, φόρτωσαν σε δεκαοχτώ ημιόνους ό,τι πολυτιμότερο βρήκαν, μετάξινους μανδύες, χρυσοκέντητους σάκκους, στιχάρια, ωμοφόρια, ζώνες, σταυρούς με πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια μέχρι και λείψανα Αγίων. Τίποτα δεν υπολογίζουν οι Βούλγαροι…κι ας είναι λαός ομόδοξος. Αυτό δεν τους εμποδίζει να κλέβουν, να σκοτώνουν, να καταστρέφουν. Πριν τέσσερα χρόνια, το 1913, φεύγοντας νικημένοι από τις Σέρρες, αφού τελείωσε ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος, έκαψαν την πόλη από άκρου εις άκρον. Για εκδίκηση…Πόσοι ναοί κάηκαν εξαιτίας τους…Η Αγία Φωτεινή, η Αγία Παρασκευή…ούτε τον περικαλλή Μητροπολιτικό ναό των Αγίων Θεοδώρων δε σεβάστηκαν. Πήραν, πριν να τον καταστρέψουν, εξαπτέρυγα, εγκόλπια, ακόμα και το ξιφίδιο του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος με τον κολεό του…

            Τα μεσημέρια ο Γαβριήλ συνήθιζε να αποσύρεται στο κελλί του. Ξεκουραζόταν πριν από τον εσπερινό. Η προσευχή του ήταν αδιάλειπτη, τα χείλη και τα χέρια με το κομποσκοίνι δοξολογούσαν τον Κύριο. Από το ανοιχτό παράθυρο άκουγε τώρα το επίμονο και ρυθμικό τραγούδι του τζίτζικα. Μόνο που δεν άργησε ένας δυνατός θόρυβος να διακόψει τη γαλήνη του μεσημεριού… Ο χειρότερος φόβος των μοναχών φαίνεται  πως γινόταν πράξη. Πράξη φρικτή που επαλήθευε τις υποψίες τους. Αυτό που δεν άφηναν το μυαλό τους ούτε να το σκεφτεί, ερχόταν με τη βία μπροστά στα μάτια τους. Το ζούσαν... Και δεν μπορούσαν να το αποφύγουν… Τι να κάνουν αυτοί, δεκαεννέα άνθρωποι του Θεού, με μόνο όπλο την αγάπη , μπροστά στο στίφος του μίσους; Τριάντα οπλισμένοι άνδρες , με όπλα αληθινά, μπροστά τους,  έτοιμοι να επαναλάβουν το κακό του Παγγαίου…Αρχηγός τους ο Πετρώφ… άκουσαν που τον φώναζαν οι στρατιώτες του. Αυτοί που εκτελούσαν τις εντολές του. Χωρίς ντροπή, χωρίς αιδώ. Πατούσαν μοναστήρι…ούτε που νοιάζονταν για αυτό οι ιερόσυλοι επιδρομείς. Βία και απειλές…πέντε μέρες μαρτυρίου. Οι προσχεδιασμένοι κατάλογοι του Sis θα χρησιμοποιηθούν από τους επιδρομείς. Ο Γαβριήλ φαντάζεται τη συνέχεια. Μόνο που αυτός και οι άλλοι μοναχοί δεν θα είναι παρόντες στη σύληση των κειμηλίων. Οι Βούλγαροι σύντομα θα τους εκτοπίσουν στις 27 του ίδιου μήνα. Για να κλέψουν ανενόχλητοι. Και θα γίνουν όλα δυστυχώς, όπως ο Γαβριήλ  απεύχεται . Σαν να τα βλέπει μπροστά του:

            28 και 29 Ιουνίου 1917. Οι πόρτες του καθολικού θα ανοίξουν βίαια. Φωνές, σπρωξιές, χτυπήματα. Δεν θα τους σταματήσει τίποτα. Φορτώνουν στα άλογά τους ό,τι βρίσκουν και το θεωρούν αξίας. Αξίας υλικής και καλλιτεχνικής. Για τους γέροντες οι εικόνες, τα ευαγγέλια, τα χειρόγραφα έχουν αξία πνευματική. Οι βάρβαροι ξεχύνονται ύστερα στη Βιβλιοθήκη του Πύργου. Εκείνου του Πύργου που χτίστηκε, λένε, το 1304…εκεί που κατοίκησε η Ελένη, η σύζυγος του κράλη της Σερβίας Στέφανου Δουσάν…εκείνος σεβάστηκε ως χριστιανός…οι άλλοι όχι… Ο Πύργος είχε ανακαινιστεί το 1500. Το 1876 μετατράπηκε σε Βιβλιοθήκη. Άκαιρη και άτυχη αποδείχτηκε η  επιλογή. Μήπως άραγε θα ήταν καλύτερα αν δεν είχαν μαζέψει τους βυζαντινούς κώδικες , που ήταν πρώτα διασκορπισμένοι κατά τη συνήθεια και για πρακτικές ανάγκες σε διάφορα σημεία του καθολικού, των παρεκκλησιών , των κελλιών, των κρυπτών και των κατηχουμενείων; Είχαν σκεφτεί ,  πριν λίγα χρόνια, τότε που η μονή άκμαζε οικονομικά, να τακτοποιήσουν τα χειρόγραφα και τους τόμους σε έναν χώρο, καθαρό και περιποιημένο. Και να πού τους οδήγησε η σκέψη που πριν τους φαινόταν καλή…Περγαμηνά και χαρτώα χειρόγραφα, σιγίλλια πατριαρχικά , φιρμάνια οθωμανικά, χρυσόβουλα αυτοκρατορικά, κώδικες, νομοκανόνες, το Κτιτορικό Τυπικό, ειλητάρια, όλα μαζεμένα και τακτοποιημένα στο καινούριο έπιπλο, σε σχήμα Π, από το καλύτερο υλικό φτιαγμένο, από κυπαρισσόξυλο. Τα είχε όλα φροντισμένα εκεί ο Γαβριήλ, που ήταν και ο Βιβλιοθηκάριος της Μονής. Τόσο πολύ αγαπούσε τα βιβλία και τα γράμματα. Του τα δίδαξε στην Ιερατική Σχολή που λειτουργούσε μέσα στη μονή ο πνευματικός του και ηγούμενος , Χρυσόστομος Δημητριάδης. Διάβαζε Πατέρες της Εκκλησίας αλλά και Θουκυδίδη, Λυσία και άλλους αρχαίους Έλληνες. Όλα τα βιβλία και οι τόμοι , όμως, τόσο καλά διευθετημένοι,  θα γίνουν «δώρο» στα χέρια του εχθρού…θα σαρωθούν μονομιάς. Ανεκτίμητοι θησαυροί στη διάθεση του εχθρού. Ήταν γνωστά άλλωστε τα φημισμένα βιβλιογραφικά εργαστήρια της Μονής από παλιά. Εκεί που αντέγραφαν, διακοσμούσαν, δημιουργούσαν τα χειρόγραφα και τα φιλοτεχνούσαν με ωραίες σταχώσεις και τους μοναδικούς μεταλλικούς γόμφους. Εκεί που σκυμμένοι εργάζονταν ταπεινά οι σιωπηλοί  εργάτες του Θεού, υπό το φως του κεριού…Οι ονομαστοί καλλιγράφοι της μονής…Ο Δούκας και ο Νείλος πέντε αιώνες πριν…Ο Παρθένιος πριν από έναν αιώνα…

            Και δεν ήταν μόνο τα χειρόφραφα και οι κώδικες, κάπου 313 θα τα υπολογίσει στον αριθμό εκ των υστέρων ο Γαβριήλ. Ήταν και άλλα πολλά, θησαυροί ανυπολόγιστης αξίας, αμύθητου πλούτου… Θα γίνουν λεία των ομόδοξων , κατ᾿ όνομα Χριστιανών… Αργυρά επικαλύμματα Ευαγγελίων, δισκοπότηρα, αρτοφόρια, σμάλτινα εξαπτέρυγα,ορειχάλκινα μανουάλια, καντήλια…Και, δεν το χωρεί ανθρώπου νους, θα ξηλωθεί από τους ιερόσυλους ολόκληρος ο αρχιερατικός θρόνος, έργο μοναδικής στο είδος της ξυλογλυπτικής τέχνης. Δεν θα τους εμοδίσει τίποτα να ισχυριστούν αργότερα, όταν θα κοπάσει η μανία, ότι αυτά είναι έργα βουλγαρικής τέχνης, το έχουν ήδη σκεφτεί…

            Τα μάτια της ψυχής του Γαβριήλ δακρύζουν. Η ελπίδα και η πίστη στον Κύριο, όμως, δεν τον εγκατέλειψαν ούτε επρόκειτο εμπρός στα μελλοντικά δεινά, που δεν τα υπολόγιζε, να τον εγκαταλείψουν. Ο πόνος που τον διαπερνούσε δεν ήταν για τον ίδιο, ο φόβος δεν ήταν για αυτόν. Όταν ο Πετρώφ διέταξε να βασανιστούν οι Πατέρες, ο Γαβριήλ δεν τρόμαξε, δεν φοβήθηκε μην πεθάνει. Λυπήθηκε για τους συμμοναστές του, τον πνευματικό του και ηγούμενο, Χριστόφορο, τον Βησσαρίωνα, τον Ανδρόνικο και τόσους άλλους γέροντες , όταν έβλεπε να δένονται μαζί με αυτόν και σιδηροδέσμιους να τους οδηγούν όλους έξω από το αγαπημένο τους μοναστήρι. Η καρδιά τους μάτωνε μπροστά στο θλιβερό θέαμα. Τα μάτια τους βούρκωναν. Έστρεφαν το βλέμμα τους στον ουρανό. Ο Κύριος ήταν εκεί και έβλεπε…Έβλεπε πού μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος  που πλάστηκε να επιλέγει ελεύθερα το καλό ή το κακό…Προς στιγμή το κακό θριάμβευε. Και το κακό δεν είχε τελειωμό…

Στη φυλακή των Σερρών αρχικά κάποιοι, στη Δράμα οι υπόλοιποι… Έτσι άκουσαν…Και κατόπιν στη Βουλγαρία, στη Στάρα Ζαγορά…στη χώρα της εθνικιστικής έξαρσης, του εθνοφυλετισμού και της Εξαρχίας. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μαίνεται. Η Βουλγαρία στο πλευρό των «Κεντρικών Δυνάμεων», της Αυστρίας και της Γερμανίας, νιώθει δυνατή και φέρεται αλαζονικά.. Θα υποφέρουν κι άλλο, ο Γαβριήλ το νιώθει…το ξέρει…μέχρι η μπόρα να κοπάσει και οι συνθήκες ειρήνης να τους επιτρέψουν να ξαναγυρίσουν στη Μονή. Θα την ξαναφτιάξουν από την αρχή. Θα τους επιστραφούν τα χειρόγραφά τους, κάποτε θα γίνει κι αυτό. «Δεν θα το βάλουμε κάτω, θα υπομείνουμε με τη δύναμη του Θεού και της Παναγίας. Παναγιά μου, βοήθησέ μας!», ψιθύρισε ο Γαβριήλ Κουντιάδης, ιερομόναχος της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών, κατά κόσμον Γεώργιος Κούντιος , με καταγωγή από το Νέο Σούλι. Και αμέσως θυμήθηκε το ποίημα της Μαρίας Κομνηνής Παλαιολογίνας από ένα χειρόγραφο του 11^ου αιώνα με ικετήριους ύμνους προς τη Δέσποινα Παρθένο. Το είχαν κι αυτό στη Βιβλιοθήκη της Μονής…Και σαν να άκουσε , θαρρείς , την Παναγιά από ψηλά  να του απαντά πως «πάλι με χρόνια, με καιρούς, πάλι δικά μας θα ᾿ναι…» «Έχει ο Θεός!», είπε και έκανε τον σταυρό του.

Ζαμπάκης Θεόδωρος

Μαθητικές καλλιτεχνικές παρεμβάσεις σε έργο του Χριστόφορου Μελλίδη

Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου από ψηλά

Αφίσες

Βυζαντινή Διακοσμητική χειρογράφων

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Μεσαιωνικής Και Νεότερης Ιστορίας της Β΄ Γυμνασίου και της διδακτικής ενότητας "Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο" οι μαθητές μυήθηκαν στη βυζαντινή τέχνη των χειρογράφων υπό την καθοδήγηση της φιλολόγου κ. Χαρίκλειας Αβραμίδου φιλοτεχνώντας τα δικά τους χειρόγραφα. Μ΄ αυτό τον τρόπο προετοίμασαν τη διδακτική τους επίσκεψη στην Ι.Μ.Τιμίου Προδρόμου Σερρών με το βιβλιογραφικό εργαστήρι και την αλλοτινή πλούσια συλλογή της σε χειρόγραφα

Ιερομόναχος Γαβριήλ Κουντιάδης

  

      Ο ιερομόναχος Γαβριήλ Κουντιάδης (κατά κόσμον Γεώργιος Κούντιος) γεννήθηκε το 1875 ή 1876 στο χωριό Σουμπάσκιοϊ (σημερινό Νέο Σούλι) των Σερρών από φτωχική οικογένεια. Ήταν ο μοναχογιός από τα τρία παιδιά του Κωνσταντίνου και της Ελένης Κούντιου. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στη δημοτική σχολή του χωριού του, που τότε στεγαζόταν σε οίκημα δίπλα από την κεντρική εκκλησία, για 5 χρόνια (1883-1888) από τον δάσκαλο και ψάλτη Κωνσταντίνο Ζαγορίτη, καταγόμενο από την Ήπειρο.

       Όταν έγινε 17 ετών, άφησε τα εγκόσμια, πήγε στη Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών και φοίτησε στην τότε περίφημη Ιερατική Σχολή της, όπου κι εκάρη μοναχός με το όνομα Γαβριήλ. Ευτύχησε να έχει πνευματικό του δάσκαλο και καθοδηγητή τον τότε Ηγούμενο της Μονής Χριστόφορο Δημητριάδη, η προσωπικότητα του οποίου είχε πολύ μεγάλη επίδραση στο νεαρό μοναχό Γαβριήλ. Κοντά του έμαθε τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, τους Πατέρες της Εκκλησίας, την Ελληνική Χρηστομάθεια καθώς και τη Βυζαντινή Μουσική. Σαν ιερομόναχος κατείχε σχεδόν μόνιμα τη θέση του βιβλιοθηκάριου της Μονής κι έφτασε μέχρι το αξίωμα του Αρχιμανδρίτη.

        Ως βιβλιοθηκάριος της Μονής κατέγραψε τα βιβλία της πλούσιας βιβλιοθήκης, ταξινόμησε τους κώδικες, τα χρυσόβουλα και τα ειλητάρια, προτού λεηλατηθούν από τους Βουλγάρους και μεταφερθούν στη Σόφια.

       Κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής, το πρωινό του 1917 έκπληκτοι οι κάτοικοι του Νέου Σουλίου  άκουσαν τον δημόσιο κήρυκα, που γύριζε από μαχαλά σε μαχαλά, να λέει: "Κατά διαταγή της Βουλγαρικής Κυβερνήσεως, όλοι οι άνδρες του χωριού από 17-60 ετών πρέπει να παρουσιαστούν στο δημοτικό σχολείο (στο χώρο που στεγάζεται σήμερα το γυμνάσιο), για να σταλούν στη Βουλγαρία ως όμηροι. Οι παραβάτες θα παραπέμπονται στο στρατοδικείο." Η ίδια διαταγή ακουγόταν σ ’όλα  τα χωριά της Αν. Μακεδονίας, στην πόλη των Σερρών αλλά και στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου. 

      Το δρόμο της εξορίας πήρε και ο π. Γαβριήλ Κουντιάδης μαζί με το μοναχό Θεοδωρίδη Χρυσόστομο. Οι παραπάνω συνελήφθησαν στο Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου από Βούλγαρους οπλοφόρους στις 27 και 28-06-1917. Οι Βούλγαροι είχαν εκτοπίσει τους ιερωμένους του νέου Σουλίου, όπως και όλους τους ιερείς της Αν. Μακεδονίας (συνολικά 213), στο Σεβλίεβο της Βουλγαρίας με την υπόσχεση ότι θα είναι ελεύθεροι. Δύο μήνες αργότερα όμως με τη δικαιολογία ότι η παρουσία Ελλήνων ιερέων που κυκλοφορούσαν ελεύθεροι στην πόλη φανατίζει και εξοργίζει του Βουλγάρους, συλλαμβάνονται, κλείνονται μέσα σε στάβλους για πέντε μήνες και στη συνέχεια αποστέλλονται σε καταναγκαστικά έργα. Άλλοι σκάβουν δρόμους ή σπάζουν πέτρες, άλλοι δουλεύουν σε πλούσιους ιδιοκτήτες και άλλοι καθαρίζουν στάβλους και αποπάτους. Για 16 συνολικά μήνες ταπεινώνονται και εξευτελίζονται με ημερήσια τροφή 200 γραμμάρια ψωμί και λαχανόζουμο.  

     Στη διάρκεια της ομηρίας του ο Ιερομόναχος Γαβριήλ Κουντιάδης, παρά τις κακουχίες που πέρασε, όχι μόνο επέζησε χάρη στη μεγαλοθυμία κάποιου μάγειρα τουρκαλβανού (Κιαμήλ Μπαϊράμ), ο οποίος γνώριζε και αγαπούσε τις Σέρρες και το Μοναστήρι, αλλά είχε το κουράγιο να μελοποιήσει ύμνους (όπως το άξιον Εστί) και ν’ ασχοληθεί με τη μελέτη και έρευνα της Βυζαντινής μουσικής. Επιπλέον έγραψε  ένα τραγούδι - θρήνο για τους ομήρους, το οποίο αρχίζει ως εξής:

« Τι κακό μας ήρθε, μάνα μ’, τι κακό μας βρήκε,

Τι κακό μας βρήκε όλους, μανούλα μ’,

Τι τύχη μας τύχη να δουλεύω σκλάβος

μέσα στους Βουλγάρους.»

       Επέστρεψε από την ομηρία τον Οκτώβριο του 1918 ύστερα από δραματική περιπέτεια 15 μηνών μαζί με όσους μοναχούς επέζησαν στο λεηλατημένο και καταρημαγμένο Μοναστήρι. Εκεί συνέχισε τον μοναχικό του βίο αθόρυβα, μελετώντας, ψάλλοντας ή συγγράφοντας μέχρι την επόμενη Βουλγαρική κατοχή του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου (1941-44). Τότε αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Μονή, όπως κι όλοι οι άλλοι μοναχοί, κι έγινε ηγούμενος της Μονής της Αγίας Αναστασίας, στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης έως το 1945, όπου πρόσφερε κι εδώ τις πνευματικές του υπηρεσίες ως Ηγούμενος, ως ιεροψάλτης κι ως δάσκαλος στην εκκλησιαστική Σχολή.

      Επανήλθε στη Μονή Τιμίου Προδρόμου μετά την απελευθέρωση από τη Βουλγαρική Κατοχή αλλά δεν μπόρεσε να μείνει για πολύ. Δεν άντεξε να βλέπει τους κτιριακούς χώρους της κατεστραμμένους και επί πλέον να έχει τις συχνές επιδρομές των ανταρτών του βουνού κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Γι’ αυτό έφυγε με μεγάλο πόνο ψυχής, με την άδεια του τότε Μητροπολίτη Σερρών κι εγκαταστάθηκε στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής στην πόλη των Σερρών, αφού πιο πριν είχε υπηρετήσει ως εφημέριος σε διάφορα χωριά, όπως Πεπονιά, Νέο Σούλι, Άγιο Χριστόφορο κ.ά.

    Επανήλθε και πάλι στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, όπου αποδήμησε εις Κύριον τον Ιανουάριο του 1966 σε ηλικία 91 ετών, μάλλον από καρδιακή προσβολή.

     Πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του ανάμεσα στο κελί του και στην πλούσια  Βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου προτού λεηλατηθεί από τους Βουλγάρους. Είναι ο μόνος που κατέγραψε τα πολύτιμα κείμενα, ταξινόμησε τους κώδικες της Μονής, τα χρυσόβουλα και τα ειλητάρια της βιβλιοθήκης από τη θέση του βιβλιοθηκάριου και του γραμματέα της Μονής, θέσεις τις οποίες υπηρέτησε με πάθος.

    Το πνευματικό έργο του Προδρομίτη γέροντα υπήρξε ποταμός σοφίας και επιμονής. Δυστυχώς λόγω δυσμενών συγκυριών έμεινε ανέκδοτο και χάθηκε. Σε όλη του τη ζωή προσφιλή αντικείμενα μελέτης, έρευνας και γραφής υπήρξαν η λαογραφία, η ιστορία, η αρχαία και εκκλησιαστική γραμματολογία και η πλούσια βυζαντινή μουσική. Το πνευματικό του έργο, διατήρησε σε υψηλή στάθμη την πνευματικότητα της Ιεράς Μονής.

Για να τιμήσει τη μεγάλη προσφορά του στον τόπο το Κοινοτικό Συμβούλιο του Νέου Σουλίου με την αριθ. Πρωτ. 35/1992 απόφασή του δίνει το όνομα του ιερομονάχου Γαβριήλ Κουντιάδη σε οδό του χωριού. Αναφέρεται σχετικά:

"... σαν μικρή απόδειξη σεβασμού και τιμής στο όνομα και το έργο του ιερομονάχου που τόσα προσέφερε στην Κοινότητά μας, στο Νομό Σερρών και στην Πατρίδα μας...,

αποφασίζει ομόφωνα

Ονομάζει την οδό την αρχομένη από την πλατεία Αγίου Γεωργίου μέχρι και της οικίας Χρήστου Δαμάσκου σε οδό Ιερομονάχου ΓΑΒΡΙΗΛ ΚΟΥΝΤΙΑΔΗ".

ΠΗΓΕΣ

• Αναστάσιος Μπέγκος, Ο ιερομόναχος Γαβριήλ Κουντιάδης, ένας αυτοδίδακτος σοφός, Σερραϊκά Χρονικά, τ. 10ος, σελ 161-168.
• Αναστάσιος Μπέγκος, Νεοσουλιώτες Όμηροι Βουλγάρων 1917-18, Ανάτυπο από τον 15^ο τόμο των Σερραϊκών Χρονικών, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Σερρών- Μελενίκου, Αθήνα 2004.
• Γεώργιος Κόκκινος, Νέο Σούλι Σερρών (Σουμπάσκιοϊ), Ιστορία – Λαογραφία, Σέρρες 1998.

Το χρονικό των κλεμμένων χειρογράφων της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου

           Το σύνολο των χειρόγραφων κωδίκων και εντύπων της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου φυλασσόταν έως το έτος 1917 στον περίκλειστο βυζαντινό πύργο της Μονής, οχυρό κτίσμα του 1500, που μετασχηματίσθηκε, μετά από μια ριζική ανακαίνιση το 1856, σε βιβλιοθήκη. Οι Βούλγαροι, στα πλαίσια ενός σχεδίου αφελληνισμού της περιοχής της Ανατολικής Μακεδονίας, εξουσιοδότησαν τον τσεχικής καταγωγής βουλγαρόφιλο δημοσιογράφο – μελετητή Vladimir Sis να επισκεφθεί και υπό το πρόσχημα της μελέτης των Βυζαντινών Μνημείων της Ανατολικής Μακεδονίας να καταγράψει αρχαιότητες και κειμήλια της περιοχής. Το δόλιο αυτό σχέδιο της λεηλασίας των πολιτιστικών και εκκλησιαστικών θησαυρών της Ανατολικής Μακεδονίας, το οποίο φαίνεται ότι εκπονήθηκε από το Γενικό Επιτελείο του Βουλγαρικού Στρατού, έγινε γνωστό στο Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας μας με απόρρητη έκθεση της Ελληνικής Πρεσβείας του Βερολίνου στις 9 Φεβρουαρίου του 1917. Στις 23 Ιουνίου του 1917, κατά την διάρκεια της νέας βουλγαρικής κατοχής της περιοχής, ένα Βουλγαρικό απόσπασμα, με τριάντα οπλοφόρους υπό τις διαταγές του υπολοχαγού Πετρώφ, κατέλαβε βιαίως την Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου Σερρών. Μετά από απειλές και βασανισμούς των πατέρων της Μονής, οι ένοπλοι Βούλγαροι στις 27 Ιουνίου του 1917 εκτόπισαν τους συνολικώς ένδεκα πατέρες στην Βουλγαρία και στις 28 και 29 του ίδιου μήνα, με οδηγό τις καταγραφές των κειμηλίων και των χειρογράφων που είχε συντάξει ενωρίτερον ο μελέτητης Vladimir Sis, λεηλάτησαν την Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου.

  Συμφώνως προς την καταγραφή του Επισκόπου Καμπανίας Διοδώρου, κατά εκείνο το χρονικό διάστημα Τοποτηρητού της χηρευούσης Ιεράς Μηρτοπόλεως Σερρών, εκλάπησαν από την βιβλιοθήκη της Μονής 313 χειρόγραφα χειρόγραφα, ήτοι 100 χειρόγραφα σε μεμβράνη, 200 χειρόγραφα χαρτώα, 4 χρυσόβουλλα βυζαντινών αυτοκρατόρων, 5 πατριαχρικά σιγίλλια και 4 αρχαίοι κώδικες. Η σπουδαία αυτή καταγραφή του Επισκόπου Διοδώρου επιβεβαιώνεται και από τον Προδρομίτη ιερομόναχο Γαβριήλ Κουντιάδη, αυτόπτη μάρτυρα των τραγικών γεγονότων, αλλά και από καταγραφές της βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου, με μικρές μόνο διαφοροποιήσεις στον συνολικό αριθμό των χειρογράφων, που σε χρόνο ανύποπτο έκαναν διάφοροι έγκριτοι μελετητές, ως οι: Κωνσταντίνος – Μηνάς Μινιώδης, Πέτρος Παπαγεωργίου, Χριστόφορος Δημητριάδης (άδελφός της μονής), C. R. Gregory, Ευάγγελος Στρατής και Κωνσταντίνος Ζησίου. Όμως, πέρα αυτών των μαρτύρων, αυτός ο ίδιος ο Vladimir Sis επιβεβαιώνει την προσχεδιασμένη αφαίρεση των χειρογράφων και κειμηλίων της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου με τον κατάλογο των κλοπιμαίων που συνέταξε στο μεσοδιάστημα 1917 – 1923. Στον <Κατάλογο των Ελληνικών χειρογράφων της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών>, που σήμερα βρίσκεται στην Σόφια, στο <Αρχείο Κέντρου Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujcev> ο Vladimir Sis περιγράφει 537 περγαμηνά και χαρτώα χειρόγραφα που προέρχονται από τις βιβλιοθήκες των ιστορικών μοναστηριών του Τιμίου Προδρόμου Σερρών και της Εικοσιφοινίσσης.

  Επιπροσθέτως, σημειώνεται ότι από τους σημαντικότερους Κώδικες της Μονής ήσαν οι δύο αρχαίοι Κώδικες της, γνωστοί ως Συλλογή Α και Συλλογή Β. Η Συλλογή Α περιείχε το πρώτο Τυπικό της Μονής και 14 αντίγραφα από χρυσόβουλλα, αυτοκρατορικά προστάγματα και πατριαχρικά σιγίλλια. Ο Κώδικας αυτός που εκλάπη το 1917, τελικά εντοπίστηκε στην Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Πράγας με αρίθμηση XXVC9. Η συλλογή Β περιέχει εκκλησιαστίκα κείμενα και έγγραφα χρονολογημένα από το 1279 έως και το 1800. Σήμερα βρίσκεται στην Σόφια της Βουλγαρίας στην βιβλιοθήκη του Κέντρου Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujcev με αριθμό D 80. Τα κλεμμένα χειρόγραφα των Ιερών Μονών της Ανατολικής Μακεδονίας – Τιμίου Προδρόμου και Εικοσιφοινίσσης – από το 1920 άρχισαν να εμφανίζονται σε διάφορες αγορές ευρωπαϊκών πόλεων. Το 1927 ο καθηγητής A. Erhart, βοηθός του K. Krumbacher, απέδειξε, με υλικό από μελέτες που είχε κάνει το 1918 στην Βουλγαρία, πάνω στα χειρόγραφα των ιστορικών Μονών, ότι στις κρατικές βιβλιοθήκες της χώρας αυτής υπήρχαν τα παρανόμως αφαιρεθέντα χειρόγραφα των Μονών της Ανατολικής Μακεδονίας.

  Στις 27 Νεομβρίου του 1919 στην κωμόπολη της γαλλικής πρωτευούσης Neuilly, υπεγράφη η ομώνυμος συνθήκη που επισήμως εσήμανε το τέλος της Βουλγαρικής συμμετοχής στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο (1914 – 1918). Τα άρθρα 125 και 126 υπεχρέωναν την ηττηθείσα Βουλγαρία να επιστρέψει στην Ελλάδα τα κλεμμένα χειρόγραφα, τους κώδικες και τα αρχεία των Μονών, τις διάφορες αρχαιότητες, καθώς και τα εκκλησιαστικά κειμήλια.

  Σε εφαρμογή των άρθρων της συνθήκης Neuilly, τον Μάιο του 1923 Ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Έφορο Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και μετέπειτα καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκο Γ. Σωτηρίου επήγε στη Σόφια και παρέλαβε σε προσυσκευασμένα κιβώτια τα κλεμμένα κειμήλια από τις Ελληνικές Μονές της Ανατολικής Μακεδονίας. Μέσα σε αυτά υπήρχε ένας αριθμός περγαμηνών και χαρτώων Κωδίκων που προερχόταν απο την βιβλιοθήκη του Τιμίου Προδρόμου Σερρών.

  Η γείτων χώρα θεωρώντας πως είχε εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις που απέρρεαν από την συνθήκη του Neuilly (1919), έκτοτε, και εώς το 1990, αρνούνταν πεισματικά την ύπαρξη Ελληνικών χειρογράφων στις Πανεπιστημιακές και κρατικές βιβλιοθήκες της. Τον Αύγουστο όμως του 1990 το Κέντρο Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujcev οργάνωσε ένα διεθνές συνέδριο με θέμα τις αρχές και τις μεθόδους καταλογογραφήσεως των Ελληνικών χειρογράφων. Στο συνέδριο αυτό απεκαλύφθη αυτό που επί χρόνια, και σε πείσμα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, ηρνείτο η Βουλγαρία, πως, δηλαδή, τα κλεμμένα χειρόγραφα των ιστορικών Μονών της Ανατολικής Μακεδονίας βρίσκονταν σχεδόν όλα στο Ίδρυμα του Κέντρου Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujcev. Μετά από αυτήν την αποκάλυψη, τον Φεβρουάριο του 1991 το Δημοτικό Συμβούλιο των Σερρών σε συνεργασία με την τοπική μας Εκκλησία εζήτησε με ψήφισμά του επισήμως την επιστροφή των κλεμμένων χειρογράφων, ως πράξη, από την πλευρά της Βουλγαρίας "καλής γειτονίας" χωρίς βεβαίως αποτέλεσμα. Προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκε λίγο αργότερα η τοπική μας Εκκλησία, όταν τον Μάιο του 1992 συνδιοργάνωσε Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα "Χριστιανική Μακεδονία – Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών", και μεταξύ των άλλων εισηγήσεων, οι Σύνεδροι συζήτησαν εκτενώς και το θέμα των κλεμμένων χειρογράφων της Εκκλησίας των Σερρών.

  Από το σύνολο των χειρογράφων που επεστράφηκαν στην Ελλάδα, σήμερα, στην Εθνική Βιβλιοθήκη Αθηνών και στο τμήμα των χειρογράφων βρίσκονται 236 χειρόγραφα, εκ των οποίων τα 37 είναι περγαμηνά Α μεγέθους, τα 14 περγαμηνά Β μεγέθους, τα 29 περγαμηνά Γ μεγέθους, ενώ τα υπόλοιπα 156 είναι χαρτώα Α και Β μεγέθους, Στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών βρίσκονται 4 περγαμηνά χειρόγραφα Γ μεγέθους και 1 χαρτώο χειρόγραφο Α μεγέθους. Τα έντυπα βιβλία της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου, μετά την επιστροφή τους, μοιράσθηκαν σε διάφορες βιβλιοθήκες, ήτοι: 47 στην Εθνική βιβλιοθήκη, 40 στην βιβλιοθήκη του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών, ενώ από το σύνολο των βιβλίων που κατετέθησαν στην βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων 302 βιβλία δόθηκαν στην Δημόσια Βιβλιοθήκη των Σερρών.

  Από το σύνολο των 62 επιστραφέντων εκκλησιαστικών κειμηλίων (ιερές εικόνες, λειτουργικά σκεύη, θημιατήρια, κανδήλες, άμφια, σταυροί κ.λπ.), μικρής καλλιτεχνικής αξίας, καθόσον τα σπουδαία κειμήλια παρακρατήθηκαν από τους Βουλγάρους και επιδεικνύονται σήμερα ως έργα δικά τους, όπως έγινε π.χ. με την έκθεση που οργανώθηκε το 1996 στο Βερολίνο και στην Φρανκφούρτη με τίτλο "Χρυσό Μοναστήρι – 1100 χρόνια Χριστιανισμού στη Βουλγαρία", καθώς και σε Διεθνές Συνέδριο που διοργάνωσε το Κέντρο Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujcev, κατά την διάρκεια του οποίου, οι σύνεδροι ξεναγήθηκαν, ως αναγραφόταν στο πρόγραμμα, στα "χειρόγραφα της Συλλογής του Κέντρου Ivan Dujcev (11ου – 19ου αιώνος)", τα 51 κειμήλια εκτίθενται σήμερα στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, ελάχιστα στο Μουσείο Μπενάκη και 11 στο Μουσείο Χειροτεχνημάτων.

  Σήμερα στην βιβλιοθήκη του Κέντρου Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujcev από τους αφαιρεθέντες Κώδικες της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών βρίσκονται και είναι δίκαιο να επιστραφούν στον φυσικό τους χώρο, 20 περγαμηνά χειρόγραφα Α, Β και Γ μεγέθους, καθώς και 21 χαρτώα χειρόγραφα Α μεγέθους, μεταξύ των οποίων με αρίθμηση D80 το Χαρτουλάριο Β δηλαδή, ο περίφημος Β αρχαίος Κώδικας της παλαιφάτου Μονής των Σερρών. Ακόμη, στην βιβλιοθήκη του Κέντρου Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujcev υπάρχουν 25 χαρτώα χειρόγραφα Β μεγέθους, μεταξύ των οποίων και ο αρχαίος Κώδικας που περιέχει το Τυπικό της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου με αρίθμηση D 184.

Θεολόγος (Αποστολίδης) Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης, Η "Οδύσσεια" των βιαίως αφαιρεθέντων ιερών Κειμηλίων της Εκκλησίας των Σερρών, ¨Ψυχής Άκος¨ Κειμήλια πίστεως και πολιτισμού της Εκκλησίας των Σερρών, Σέρρες 2017, σελ. 308-310.